جمعه 10 فروردين 1403
پیغمبر اکرم (ص) ماه رجب را «ماه أصَبّ» نامیدهاند زیرا رحمت خدا در این ماه بر امت فرو مىریزد.
از روایات متعددى که درباره روزههاى ماه رجب ـ حتى یک روز از آن ـ وارد شده است، اهميت فوقالعاده این ماه و عبادت و خودسازى در آن کاملا روشن مى شود که در اینجا به گوشهاى از آن اشاره مىشود:
1ـ مرحوم «شیخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق (ع) نقل مىکند که یکى از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتشان رسید. چون نظر مبارک امام (ع) به او افتاد، فرمودند: آیا در این ماه روزه گرفتهاى؟ عرض کرد: نه. فرمودند: آن قدر ثواب از تو فوت شده است که اندازه آن را کسى جز خدا نمىداند. این ماه، ماهى است که خداوند آن را بر سایر ماهها برترى بخشیده و احترام آن را عظیم شمرده و براى روزه داشتن آن، پاداشهاى مهمى قرار داده است. آن مرد عرض كرد: آیا اگر در بقیه این ماه روزه بدارم، به بخشى از ثواب مىرسم؟ امام (ع) فرمودند: آرى. سپس ثوابهاى مهمى براى کسى که فقط روز آخر ماه یا دو روز آخر ماه یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند؛ مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید قیامت و نایل شدن به برائت و رهایى از آتش دوزخ.
ـ در حدیث دیگرى آمده است: «رجب» نام نهرى است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر. هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد، از آن مىنوشد.
ـ در حدیث دیگرى از رسول خدا (ص) مىخوانیم كه هر کس یک روز از این ماه را 3 روزه بگیرد، خشنودى عظیم خدا را به دست آورده است، خشم الهى از او دور مىشود
و درهاى جهنم به روى او بسته خواهد شد.
ـ هر کس سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بگیرد، فضیلت بسیار دارد و همچنین در سایر ماههاى حرام. در روایتى از رسول خدا:(ص) هر گاه کسى نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد: «سُبْحانَ اللهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِى التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَْعَزِّ الاَْکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ ـ منزه است خداى بزرگ، منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز براى او شایسته نیست، منزه است خداى برتر و کریمتر، منزه است آنکه لباس عزت در بر دارد و شایسته آن است
از مجموع احادیث بالا و دیگر احادیث به خوبى روشن مىشود که این ماه، ماه تهذیب نفوس و خودسازى و آغاز یک دوره جدید سیر و سلوک الى الله است که از ماه رجب آغاز و به ماه مبارک رمضان منتهى مىشود. خوشا به حال آنان که قدر و منزلت این سه ماه را بدانند و از آن بهره کافى ببرند.
اعمال مشترک این ماه
این اعمال که مخصوص روز معینى نیست بلکه در تمام ماه انجام مىشود، بسیار است؛ از جمله:
ـ در تمام ماه رجب، این دعا را بخواند: یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة؛ اى که مالک حاجات خواستارانى و اى که نهاد خاموشان دانى براى هر خواستهاى، مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ. اللّـهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ واَیادیکَ الفاضِلَةُ؛ از جانب تو گوشى شنوا و پاسخى آماده است خدایا به حق وعدههاى راستت و نعمتهاى بسیار، وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ و رحمت وسیعت از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل محمد، واَنْ تَقْضِىَ حَوائِجى لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ؛ و حوایج دنیا و آخرتم را برآورى که به راستى تو بر هر چیز توانایى.
همچنين رسول خدا (ص) فرمودهاند: هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در پایان صدقهاى بدهد، خداوند کارش را به رحمت و مغفرت پایان دهد و هر کس 400 مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد.
همچنین ايشان فرمودند: کسى که در ماه رجب هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» بگوید، خداوند براى او حسنات فراوانى مىنویس..
در روایتى آمده است: «هر کس در ماه رجب، در وقت صبح، 70 مرتبه و شبانگاه نیز 70 مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ و پس از آن، دستها را بلند کند و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَىَّ اگر در همان ماه رجب بمیرد، خداوند از او راضى خواهد بود...».
در طول این ماه هزار مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان وى را بیامرزد.
«سیّد بن طاووس» در «اقبال» فضیلت فراوانى براى خواندن سوره «قل هو الله احد» در ماه رجب نقل کرده است. از جمله از رسول خدا (ص) روایت کرده است كه هر کس با نیت پاک در ماه رجب، 10 هزار مرتبه سوره «قل هو الله احد» را بخواند، وارد عرصه قیامت شود در حالى که از گناه پاک باشد مانند روزى که از مادر متولد شده است و 70 فرشته به استقبال او مىآیند و به وى بشارت بهشت را مىدهند.
همچنین آن حضرت براى هزار بار خواندن سوره «قل هو الله احد» در این ماه و حتى صد بار نیز پاداش زیادى ذکر کرد.
در روایتى از رسول خدا (ص) نقل شده است که آن حضرت فرمود: «هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد و چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول صد مرتبه «آیةالکرسى» بخواند و در رکعت دوم دویست مرتبه «قل هو الله احد»، پیش از مردن جاى خود را در بهشت مىبیند و یا دیگرى جاى او را ببیند (و براى او توصیف کند
لیلة الرّغائب
اولین شب جمعه ماه رجب را «لیلة الرّغائب» گویند. رسول خدا (ص) در روایتى که فضیلت ماه رجب را بیان مى کرد، فرمودند: «از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید که فرشتگان آن را «لیلة الرغائب» نامیدند
آنگاه رسول خدا (ص) اعمالى را براى آن شب به این کیفیت بیان فرمود: «روز پنج شنبه اول ماه را روزه مىگیرى. چون شب جمعه فرا رسید، میان نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز مىگزارى (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت از آن، یک مرتبه سوره «حمد» و سه مرتبه «إنا انزلناه» و دوازده مرتبه «قل هو الله احد» را مى خوانى. پس از اتمام نماز هفتاد مرتبه مى گویى: أللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد النَّبِىِّ الاُْمِّىِّ وَ عَلى آلِهِ آنگاه به سجده مىروى و هفتاد بار مىگویى: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» سپس سر از سجده برمى دارى و هفتاد بار مى گویى: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أنْتَ العَلِىُّ الاْعْظَمُ» بار دیگر نیز به سجده مىروى و هفتاد مرتبه مىگویى: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» آنگاه حاجت خود را مىطلبى که انشاءالله برآورده خواهد شد.
رسول خدا(ص) در فضیلت این اعمال فرمود: «کسى که چنین نمازى را بخواند، خداوند همه گناهانش را بیامرزد.