سه شنبه 29 اسفند 1402

 
 
 
 
 
 پديكلوزيس

تاريخ  :  1393/09/26
 عامل بیمارى شپش سر" Pediculus " چیست؟


عامل بیمارى شپش سر" Pediculus " چیست؟
عامل مولد بیمارى یکى از انواع شپش است که به طور اختصاصى موهاى سر را درگیر مى کند. شپش حشره
کوچکی به رنگ سفید مایل به خاکستری است که دارای دهانی مخصوص مکیدن خون، دو شاخک و سه جفت
پای کوتاه است. شپش بالغ با حرکت روى سر روزانه ۴ تا ۶ تخم روى موها قرار مى دهدکه به وسیله یک اتصال
محکم به موها متصل مى گردند که به نام رشک (Nit) نامیده مى شوند که به رنگ سفید و چسبیده به ساقه مو
مشاهده مى شود .
شپش سر حشره ای بدون بال است که در سر انسان زندگی کرده ، از آن تغذیه می کند.
شپش سر تقریبا هر چهار ساعت از خون تغذیه می کند .
دارای شش پا است که طوری طراحی شده اند که قادر به چنگ زدن به مو باشد
ولی توانایی پریدن ندارد. شکستن هر پا )با شانه زدن ( باعث مرگ شپش خواهد
شد .
اندازه آن حدود یک تا دو میلی متر است ، به عبارتی دیگر ریز، اما قابل مشاهده
است .
شپش ماده بالغ طی عمر حدوداً یک ماهه خود ، روزانه ۴ تا ۶ تخم می گذارد. این تخم ها به مو در نزدیکی
پوست سر که دما و رطوبت مناسب را داراست می چسبند و پس از ۷ روز ، شپش ها از تخم سر بیرون می آورند
و طی ۳ بار پوسته ریزی به شپش بالغ تبدیل می شوند .
چگونه به وجود شپش سر مشکوک شویم ؟
بزاق و ترشحات شپش سر محرک بوده و باعث خارش قابل توجه می شود اما تقریبا همه افراد با اطلاع یافتن از
وجود شپش سر در نزدیکان خود، ناگهان دچار خارش سر میشوند! بنابراین طبیعی است که صرفا وجود خارش
کافی نبوده ، لازمست که معاینه و بررسی دقیق تری انجام شود خیلی از اوقات هم، مدرسه یا همسایگان ممکن
است شما را از وجود شپش در دانش آموزان مطلع کنند و لازمست که شما خانواده خود را از این نظر بررسی
نمایید .
2
شپش سر اغلب با چسبیدن به قاعده مو خود را از چشمان شما مخفی می کند، ضمن آنکه از نور و گرما هم
گریزان بوده ، غالبا دور از تاج سر قرار می گیرد لذا بیشتر مشاهده رشک های چسبیده به سر است که شک به
بیماری را بر می انگیزد .
چگونه مطمئن شویم که رشک را یافته ایم ؟
آن چه مهم است آن است که رشک را از شوره سر و سایر حالات مشابه افتراق دهیم، شوره سر در واقع پوست
مرده است که به راحتی از مو جدا می شود. گاهی اوقات بقایای اسپری های مو هم ممکن است با رشک اشتباه
شوند، اما توجه به چند نکته ما را در تشخیص رشک کمک می کند: رشک ها همیشه یک شکل و تخم مرغی
شکل بوده ، به مو در نزدیکی پوست سر چسبیده اند و عمدتا در گیجگاه ها، بالای گوش ها و پشت گردن دیده
میشوند و برای جدا کردن آن ها از مو استفاده از ناخن ها ضروری بوده ، به راحتی جدا نمی شوند .
به هر حال برای پیدا کردن تخم شپش می بایست با حوصله تمام از یک گیجگاه به طرف مقابل ، منطقه به
منطقه مو را گشت و بهتر است این کار زیر نور مناسب انجام شده و البته استفاده از یک ذره بین هم می تواند
کمک کننده باشد. ضمنا این دقت را هم باید معطوف داشت که نزدیکی زیاد سر به فرد مورد معاینه ، می تواند
باعث منتقل شدن شپش به سر فرد معاینه کننده شود .
انتقال چگونه صورت مى پذیرد؟
انتقال از یک فرد به فرد دیگر مى تواند از طریق تماس مستقیم یا استفاده از وسائل شخصى دیگران مثل شانه،
کلاه، شال، حوله و روسرى صورت گیرد. انتقال در افراد خانواده به سرعت و سهولت رخ مى دهد. ابتلا قبلى به
شپش ایمنى ایجاد نمى کند. بنابراین یک فرد ممکن است بیش از یک بار به بیمارى مبتلا گردد.
علائم ابتلا چیست؟
وقتى شپش روى سر راه مى رود یا از خون فرد تغذیه مى کند علائم اصلى بیمارى یعنى خارش ایجاد مى شود.
معمولاً خارش در ناحیه پشت سر و اطراف گوش ها بوده و یا دراین نقاط از شدت بیشترى برخوردار است .
3
پس از چند روز تا چند هفته خارش تشدید مى گردد. مى تواند به همراه عفونت هاى سر، چسبیدن موهاى سر
به همدیگر و بزرگ شدن غدد لنفاوى پشت گردن باشد. اغلب شپش روى سر به راحتى دیده نمى شود مگر در
مواردى که تعدادى زیاد از شپش روى سر وجود داشته باشد .
نکات مهم در مورد دارو درمانی در شپش سر :
نکته اول و مهمترین نکته این است که این داروها شدیدا سمی است . این داروها به هیچ عنوان خوراکی نیست .
دارو را در حمام مصرف کنید و بعد از آلوده شدن دست به دارو هرگز دست را به دهن نگذارید و با دست آلوده
چیزی نخورید
شامپوهای ضد شپش مثل شامپوی Permethrin 1% بسیار مؤثر هستند، شامپو باید به تمام موها مالیده و ده
دقیقه باقی بماند.سپس شسته و یک هفته بعد تکرار شود. این شامپو تخمها را از بین نمی برد . لذا بعد از آن
باید با محلول حاوی نسبت مساوی از سرکه و آب و با شانه ریز موها پاک شوند. شامپوی Hegor Antipoux
تخمها را نیز از بین می برد. تمام افراد خانواده باید با هم درمان شوند. هر چه که با سر بیمار در تماس
بوده)شانه، ملحفه و کلاه(باید با آب گرم ۵۵ درجه شسته شوند.وسایلی که در اثر حرارت خراب می شوند باید به
مدت ۲ هفته در کیسه دربسته باقی بمانند .
نحوه استفاده شامپو پرمترین :
ابتدا موها را مرطوب نموده سپس باشامپو یا سرشوی 1 درصد موها راآغشته نمایید. لازم است ماده مورد
نظرکاملا به کف سر و ساقه مو مالیده وماساژ داده شود و آن گاه پس از 1۰ دقیقه شسته شود. این مشتقات
باعث مسمومیت نمی شوند و اثر ابقایی برموهای سر دارد و تا 1 هفته در مو باقی می ماند و روی رشک نیز اثر
کشندگی دارند. گاهی اوقات ضروری است که درمان تکرار شود. در این مورد نیزلازم است پس از خشک کردن
کامل موها و با استفاده از روش خیساندن مو در سرکه و شانه کردن ، رشکها را از موجدا کنید . اغلب بیماران
توسط شامپوهاى مخصوص و بندرت داروهاى خوراکى درمان مى شوند.
نکته مهم این است که باید تمام افرادى که ساعات زیادى را در کنار هم سپرى مى کنند مثل اعضا یک خانواده
همزمان مورد درمان قرار گیرند. هرچند که علامتى وجود نداشته باشد وحتى در معاینه توسط پزشک نیز
علامتى دال بر دیگرى در سایر افراد خانواده وجود نداشته باشد. بنابراین اگر یک فرد در یک خانواده مبتلاست
تمامى اعضا باید درمان گردند. معمولاً علت شکست درمان بیماران نیز عدم رعایت همین نکته است. برخى موارد
4
درمان نیاز به تکرار پس از یک هفته دارند که ضرورتاً باید انجام گیرد. روسرى، شانه، برس، کلاه، شال و روبالشى
و ملحفه بایددر آب داغ شسته شوند. لوازم بهداشتى فردى باید در الکل خیسانده شده و یا در حرارت نسبتاً بالا
شسته شوند.
شپش ها جزو حشرات محسوب می شوند ، بنابراین برای مقابله با آن ها می بایست از یک حشره کش استفاده
کرد که به شکل شامپو یا کرم قابل شستشو ساخته شده است ضدعفونى و شست و شوى فرش و موکت
ومبلمان ضرورتى نداشته و نیازى به ضدعفونى کردن کل خانه وجود ندارد. استفاده از شانه هاى با دندانه ریز
جهت برداشتن رشک چسبیده به موها مى تواند کمک کننده باشد ولى تراشیدن موهاى سرتوصیه نمى گردد.
در درمان شپش سر دو نکته مهم را باید همواره به خاطر داشت :
1- دو بار درمان به فاصله ۷ تا 1۰ روز لازمست ، چرا که اگر چه با درمان نخست ، شپش های سر و اکثر تخم
های آن از بین می روند ، اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن آنها تا ۷ روز بعد از تخم ها وجود دارد ، لذا
بهتر است به فاصله ۷ تا 1۰ روز ، درمان مجدد انجام شود تا پیش از آنکه این شپش های جدید بالغ شده و
توانایی حرکت پیدا کنند ، از بین بروند .
۲ تمام موارد تماس احتمالی باید درمان شوند، در غیر اینصورت همیشه احتمال ابتلای مجدد وجود خواهد -
داشت.
راههای پیش گیری و مبارزه با شپش های انسان
برای جلوگیری از آلودگی به شپش بهترین راه نظافت شخصی و مراعات موازین بهداشتی است و این در صورتی
است که تمام افراد اجتماع آن را مراعات کنند ولی چون اشخاص غیر بهداشتی وجود دارند لذا این طرز
پیش گیری موقتی خواهد بود . در مواقع خطر مثلا" در اثر بروز اپیدمی ها ، بهترین راه مبارزه ، استفاده از روش
های فیزیکی ) حرارت ، جوشاندن و غیره ( و یا شیمیایی ) مصرف حشره کش ها ( می باشد .
واحد بهداشت دبستان شاهد حضرت زینب)س(
0/5 امتياز (0)
 
 
   
 
نظرات

Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο
Ο