شايد شما هم مقصر باشيد!

چهارشنبه 28 آذر 1403

تاريخ : 1393/10/13

گر شما هم در گروه والديني هستيد كه به خاطر ترس از آزار ديدن فرزندتان به پاك كردن صورت مسئله و دور كردنش از اجتماع فكر مي كنيد، اين پرونده را بخوانيد. حتي شمايي كه عاشقانه فرزندتان را دوست داريد، گاهي ناخواسته به يك كودك آزار تبديل مي شويد و حتي شمايي كه براي رشد فرزندتان به آب و آتش مي زنيد، گاهي با بي خبري دست او را در دست يك كودك آزار مي گذاريد.

شايد شما هم مقصر باشيد!

گاهي كودك توسط نزديك ترين كسانش مورد آزار قرار مي گيرد؛ حتي توسط مادر. چنين مادراني نمي دانند كه رفتارشان با كودك، چه لطمه بزرگي به وي مي زند و او را دچار چه مشكلاتي مي كند.

رفتارهايي از اين دست، بسيار شايع و به عبارتي اپيدمي هستند، به همين سبب قبح شان را از دست مي دهند. مادري كه عصباني مي شود و بچه را در خيابان به شدت تكان مي دهد يا سيلي مي زند، بي آنكه به عواقب كارش فكر كند، به يك كودك آزار تبديل مي شود.

تنبيه ها و فشارهاي رواني و جسمي در خانواده هايي كه مي خواهند به هر قيمتي فرزندان منضبطي بار بياورند، نمونه ديگري از رفتارهايي است كه به اسم تربيت با كودك و نوجوان اعمال مي شود اما درواقع كودك آزاري به شمار مي آيد. اولين گام براي اصلاح رفتارهاي غلط در زمينه كودك آزاري، آشنايي با انواع كودك آزاري و مصاديق آن است. پس در ادامه مطلب با رفتارهايي كه در همه جاي جهان كودك آزاري به شمار مي آيد، آشنا شويد.

به كودك تان بي توجهيد؟

بي توجهي شايد شايع ترين نوع كودك آزاري باشد. والديني كه كودك شان را ناديده مي گيرند، از متهمان اصلي آزار كودكان هستند. آزاري كه اغلب ديده نمي شود و كسي به خاطرش مجازات نمي شود. به موارد زير توجه كنيد:

مادري كه به خاطر به هم خوردن تناسب اندامش، به نوزاد شير نمي دهد و به او شير خشك مي خوراند، او را در معرض ابتلا به بيماري هاي جسمي و روحي قرار مي دهد.

پدر و مادري كه براي بچه شان به اندازه كافي وقت نمي گذارند يا فرزندشان به جاي غذاي خانگي و سالم دائم فست فود مي خورد و درنتيجه دچار چاقي و انواع بيماري هايي مي شود كه ناشي از چاقي هستند.

پدر و مادري كه در كوچه و خيابان براي شوخي يا تنبيه خود را از ديد كودك خارج مي كنند تا خيال كند گم شده و به اين وسيله تنبيه شود يا خودشان تفريح كنند.

پدر و مادري كه به نظافت و بهداشت كودك بي توجه هستند. بچه لباس كثيف مي پوشد و ديربه دير حمام مي كند. زير ناخن هاي بلندش هميشه كثيف است و تذكري بابت شست وشو نمي گيرد.

پدر و مادري كه نسبت به آموزش و تربيت بچه بي تفاوت هستند و درنتيجه انسان بي اطلاع و بي تربيتي را به دست جامعه و طبيعت مي سپارند.

پدر و مادري كه به هر دليلي به بچه محبت نمي كنند. برايش وقت نمي گذارند. با او حرف نمي زنند. وقتي بچه حرف مي زند، گوش نمي كنند و با شخص ديگري صحبت مي كنند.

موارد بي شماري در اين باره وجود دارد و اين مثال ها تنها مشتي از خروار هستند.

روانش خط خطي شده؟

آزار رواني را آزار خاموش مي نامند. مصاديق آزار رواني از نظر شيوع و عادي شمرده شدن شباهت فراواني به بي توجهي دارد. اما خلاف روشن بودن و عادي بودن، اين رفتارهاي غلط صدمات رواني جبران ناپذيري به كودك وارد مي كنند و حتي در آزار رواني، اثرات سوء بدرفتاري با كودك بيشتر و مخرب تر است. مي توانيد در ادامه با نمونه هايي از آزار رواني آشنا شويد:

تحقير كردن، فحش دادن، مقايسه كردن و كسي را به رخ كشيدن، تمسخر، مقابل ديگران از بدي هاي كودك حرف زدن و .. همگي حس حقارت را به كودك القا مي كنند.

حبس كردن كودك در اتاق براي تنبيه و در را به رويش قفل كردن.

محدود كردن بيش از حد كودك يا نوجوان؛ بعضي والدين حتي تا سنين نوجواني كودك را از حقوق طبيعي اش محروم مي كنند. مثلا به او اجازه نمي دهند با هم سالانش بازي كند. نمي گذارند با هم كلاسي هايش رفت وآمد داشته باشد يا صحبت كند.

مادري كه به دليل اختلاف با شوهرش، كودك را به حال خود مي گذارد و خانه را به حالت قهر ترك مي كند. حس ناامني كودك حتي در بزرگسالي هم او را رها نخواهد كرد و اين آسيب كمي نيست.

بدنش كبود شده؟

تقريبا مي شود گفت همه جاي دنيا افراد بالغي كه كودكان و نوجوانان را كتك مي زنند، پيدا مي شوند، اما اين امر بيشتر در جوامع سنتي رواج دارد. مضاف براينكه برخي كتك زدن را نوعي روش تربيتي و ابزاري براي بزرگ كردن صحيح بچه مي پندارند. مصاديق آزار جسماني كودك به خاطر آسيبي كه به جسم وارد مي شود، كاملا آشكار است چون اغلب با كبودي نواحي مختلف بدن، شكستگي استخوان ها، خراش ها و زخم هاي مختلف همراه است. حتي تكان دادن بچه و هر رفتار خشونت آميز ديگري هم مي تواند آزار جسمي كودك به حساب بيايد.

اين آسيب جبران ناپذير است

هرچند انواع ديگر كودك آزاري در جوامع سنتي مورد توجه و پيگيري قرار نمي گيرد و سهل انگاشته مي شود، ولي آزار جنسي حتي در اين جوامع هم بسيار حساسيت برانگيز است. كودك به طور كاملا طبيعي در سنين كودكي ممكن است نسبت به اعضاي بدن كودك ديگري كنجكاوي داشته باشد و اين كنجكاوي را با سؤال كردن، نگاه كردن و دست زدن به او نشان دهد.

در اين صورت هرگز آزار جنسي صورت نگرفته است. آزار جنسي زماني اتفاق مي افتد كه يك فرد بالغ با كودك رفتارهاي جنسي انجام مي دهد. بوسيدن، لمس كردن و انجام عمل جنسي با كودك به طور قطع و يقين كودك آزاري است. كودك به اقتضاي سنش دركي از عمل جنسي ندارد و به همين دليل اساسا نمي تواند گرايشي به رابطه جنسي داشته باشد. يك فرد بالغ نسبت به آنچه انجام مي دهد آگاه است ولي كودكي كه مورد آزار جنسي قرار مي گيرد هيچ دركي از كاري كه با او مي كنند ندارد بنابراين تنها مقصر كودك آزاري، فرد بالغ است و بس.

فاجعه از كجا مي آيد؟

نمي توانيد فرزندتان را در خانه حبس كرده و با اين راه امنيتش را تضمين كنيد. كودك شما در همين دنيايي زندگي مي كند كه هزاران نفر از همسالانش قرباني كودك آزاري مي شوند و پيش از امتحان كردن هر راهي براي پيشگيري بايد بدانيد در چه دنيايي زندگي مي كنيد.

چرا كودك آزاري اتفاق مي افتد؟

هر نوع سوء رفتاري كه موجب لطمه ديدن تن و روح كودك شود، كودك آزاري به شمار مي آيد و متاسفانه در همه جاي دنيا اين پديده به شكل اپيدمي وجود دارد.

نتيجه مطالعاتي كه در كشورهاي پيشرفته صورت گرفته نشان مي دهد اغلب مجرمان جنسي، خودشان قرباني كودك آزاري بوده اند و در كودكي مورد آزار جسمي و جنسي قرار گرفته اند. آنها با مشكلات متعدد هيجاني، رفتاري و ارتباطي دست به گريبان هستند و هيچ يك از مشكلات شان حل نشده است. فقر الزاما عامل كودك آزاري نيست. با اين وجود، درصد بالايي از كودك آزارها به خانواده هاي بسيار فقيري تعلق داشته اند. بيكاري هم از ديگر عوامل بروز كودك آزاري شناسايي شده است. مخصوصا اگر فقر و بيكاري توام شوند، زمينه را بيش ازپيش براي كودك آزاري فراهم مي كنند.

در دنيا چه مي گذرد؟

در كشورهايي كه آمار دقيقي از آزار كودكان ارائه مي شود، متوجه شده اند ميزان كلي اين آزارها كاهش پيدا كرده اما ميزان مرگ و مير كودكان در اثر كودك آزاري بالا رفته است.امروزه در بعضي كشورهاي اروپايي و آمريكايي مثل آلمان، سوئد، اسپانيا، فرانسه و ايالا ت متحده مجازات بسيار سختي در انتظار كودك آزار است. به عنوان مثال در آلمان و سوئد اگر سن كودك آزار بالاي ۲۵ سال باشد، طبق قانون و با تاييد كميسيون پزشكي فرد مجرم به وسيله دارو عقيم مي شود.

زندگي چطور مي گذرد؟

آسيب ديدگي در دوران كودكي اگر به موقع بهبود پيدا نكند، در كودكي و بزرگسالي مشكلات بزرگي را به وجود خواهد آورد. نيمي از بستري هاي روانپزشكي در كودكي آزار ديده اند. افرادي كه در دوران نوزادي مراقبت خوبي ازشان به عمل نيامده است، در بزرگسالي دچار ناراحتي هاي بسيار مي شوند.نوزادي كه آزار ديده، ديرتر زبان باز مي كند، در بزرگسالي نمي تواند ادرار و مدفوعش را كنترل كند،در مدرسه نمي تواند با همسالانش ارتباط خوبي برقرار كند، سطح نمرات اين كودكان معمولا پايين است،در حوزه هاي رفتاري و اجتماعي مشكل داشته و زندگي اجتماعي نابساماني دارند. اينها حتي در ازدواج، رفتارهاي خشونت باري از خود نشان مي دهند. همچنين ريسك ابتلا به بيماري هاي روانپزشكي مثل افسردگي، اضطراب، اختلالات رفتاري و... تا حد زيادي در قربانيان كودك آزاري بالا مي رود. باتوجه به اين آسيب ها لزوم درمان آسيب ديدگي به موقع در كودكي روشن مي شود.

چطور درمانش كنيم؟

اگر متوجه شديد كودك مورد آزار قرار گرفته، خودتان دست به كاري نزنيد. مشكلات رواني بعد از اين اتفاق آنقدر پيچيده است كه به تنهايي نمي توانيد وضعيت را به حال عادي برگردانيد. معمولا در چنين مواردي خانواده آنقدر درگير شكايت از كودك آزار و طي مراحل قانوني مي شود كه كودك در اين ميانه فراموش مي شود. غفلت در درمان زودهنگام كودك، مي تواند آينده اش را تباه كند؛ چون تاثيرات كودك آزاري بسيار مخرب است و اگر درمان نشود،مشكلات بيشتري را به دنبال مي آورد. ضمن اينكه شما هر قدر هم دلسوز و مهربان باشيد علم پزشك را نداريد و شايد راهكاري كه به نظر شما سودمند مي رسد، از نظر علمي غلط باشد بنابراين درمان را تا زمان بهبود كامل كودك(به تشخيص پزشك) ادامه بدهيد.

از كجا بفهميم آزار ديده است؟

براي والديني كه به كودك اهميت مي دهند، تشخيص ناراحتي كودك كار سختي نيست. كافي است از كنار تغييرات رفتاري به سادگي عبور نكنند.كودكي كه مهد يا مدرسه مي رود، ولي يك مرتبه بدون دليل ديگر نمي خواهد به مدرسه برود و مدام بهانه مي آورد تا در خانه بماند.كودكي كه از يك فرد خاصي مي ترسد و با ديدنش پنهان مي شود يا گريه سر مي دهد؛ ممكن است اين فرد مربي مهد يا معلمش باشد، يا يكي از افراد فاميل.كودكي كه از كابوس هاي شبانه و مكرر خلاص نمي شود.كودكي كه حالتي شبيه به حالت مسخ به او دست داده است. تمام روز را يك گوشه كز مي كند و حتي اگر پيشنهادهاي جالب به او بدهيد، به هيجان نمي آيد.كودكي كه نظم خوابش به هم خورده يا ممكن است با هر صداي كوچكي از جا بپرد، بترسد يا گريه كند.كودكي كه آزار را در بازي هايش شرح مي دهد. اگر در بازي هاي كودك مورد مشكوكي ديديد، آن را صرف بازي يا اشتباه كودك تلقي نكنيد.

كودكي كه مورد آزار جنسي قرار گرفته، عروسك هايش را لخت مي كند و به بدن آنها دست مي زند. در صورت مشاهده هر رفتار اينچنيني كه در قالب كودكي نمي گنجد، مسئله را جدي بگيريد.

بعضي نشانه ها ظاهري هستند و راحت تر كشف مي شوند؛ مثلا درد در ناحيه پشت، كبودي، اثر سوختگي، التهاب پوست، يبوست بدون منشا تغذيه اي و بي اختياري ادرار و...

بچه هايي كه دچار سوزش، خارش، عفونت و ترشح در ناحيه تناسلي مي شوند را حتما براي مداوا پيش پزشك ببريد.

از كودك چطور سؤال كنيم؟

اگر نشانه اي ديديد، آرامش خود را حفظ كنيد. نحوه برخورد شما مي تواند يك بار براي هميشه او را به سكوت يا اطمينان وادارد. خيلي وقت ها كودك از نحوه برخورد والدين آسيب مي بيند. وقتي مادر آشفته و ناراحت است. كودك با خودش فكر مي كند كه مقصر اين ناراحتي ها اوست و علاوه بر حس گناه ديگر درباره خودش با مادر حرف نمي زند.

سؤال كنيد، ولي لحن تان حين سؤال كردن خوب و آرام باشد.

هيچ وقت از بچه ها سؤالات مستقيم نكنيد. كودك در مواجهه با سؤالات مستقيم و بي پرده راه انكار را پيش مي گيرد. هرچه سن كودك كمتر باشد، بايد سؤالات غيرمستقيم تر طرح شوند.

كودكاني كه مورد آزار قرار مي گيرند تهديد مي شوند كه اگر با كسي درباره اين موضوع صحبت كنند، بلايي سرشان خواهد آمد. كودك آزار براي محكم كاري كودك را به مرگ پدر و مادرش تهديد مي كند. به شكل غيرمستقيم به كودك اين اطمينان را بدهيد كه تحت هر شرايطي از او حمايت مي كنيد.

چطور بچه ها را آگاه كنيم؟

آگاهي دادن به كودك هم راهكار پيشگيرانه اي است كه خانواده ها نبايد از آن غفلت كنند. بعضي معتقدند اگر با بچه درباره اين موضوع صحبت شود، چشم و گوشش باز مي شود. اين افكار غلط را دور بريزيد. ناديده انگاشتن كودك آزاري راه حل مقابله با آن نيست. روش هايي هست كه والدين هوشيار با استفاده از آنها كنترل امور كودك را حتي در زمان غياب شان در دست مي گيرند.

در سال هاي اول دبستان مي توانيد با كودك در محيطي دوستانه صحبت كنيد. سعي كنيد طوري فضاسازي كنيد كه كودك متوجه نشود با مسئله غيرعادي اي مواجه است. حين بازي يا گردش و در موقعيت مناسب با او در مورد اعضاي بدن انسان صحبت كنيد. هرچه صحبت هاي تان شيرين تر و جذاب تر باشد، تاثير آموزش شما روي كودك تان بيشتر خواهد شد.

به كودك بگوييد يك سري از قسمت هاي بدن هستند كه جزء مامان، بابا و دكتر فرد ديگري حق ندارد آنها را ببيند. حتي اگر كسي خواست آن قسمت ها را نشانش دهيد، اين كار را انجام ندهيد.به كودك بگوييد اگر كسي خواست به قسمت هاي خاص بدنش دست بزند، بزرگ تر ها را با خبر كند.مرزهاي كودك را نشانش بدهيد. به او بگوييد چه كساني تا چه حدي مي توانند در آغوشش بگيرند، ببوسندش و لمسش كنند.در اين كار افراط نكنيد. كودك اگر متوجه حساسيت بيش از حد شما شود، خودش هم حساس مي شود و اين مسئله برايش خوب نيست.

چطور پيشگيري كنيم؟

خودتان كودك آزار نباشيد! هيچ يك از چهار نوع آزار را بر كودك روا نداريد.

اگر بناست كودك تان را به مهد بفرستيد، حتما در انتخاب مهدكودك دقت كنيد. درباره نوع آموزش، مربياني كه آنجا كار مي كنند و بهداشت محيط حسابي تحقيق كنيد.

گاهي سر زده و بدون اطلاع قبلي به مدرسه و مهدكودك برويد و ببينيد رفتار پرسنل با كودكان چگونه است. به مدارس و مهدكودك هايي كه به دوربين مداربسته مجهز هستند بيشتر مي شود اطمينان كرد.

اين حساسيت را در مورد تمام كساني كه قرار است با كودك در ارتباط باشند، داشته باشيد، حتي راننده سرويس را از قلم نيندازيد. اغلب كودكان توسط كساني آزار مي بينند كه خانواده به آنها بيشترين اعتماد را دارد.

از كودك تان بخواهيد هر روز براي تان تعريف كند كه چه كارهايي انجام داده است. البته مبالغه نكنيد. اما فضاي اعتماد را به وجود بياوريد و به كودك تان القا كنيد كه هميشه، بدون قضاوت در موردش، مي توانيد محرم اسرار او باشيد.

0/5 امتياز (0)